On soruda kabızlık1-Tanım? Kabızlık bir tabu olmayı sürdürüyor. Yaklaşık beş kişiden biri bu sorunu yaşarken pek azı derdini dile getirebiliyor. Çoğunluğu kadınlar ve yaşlılar oluşturuyor. Haftada üç kereden seyrek dışkılama kabızlık olarak değerlendiriliyor.
2-Neden kadınlar ve yaşlılar? Gebelik sırasında, gerek rahimin basısı gerekse hormonal değişimlerle barsak kasılmalarında azalma olur. Barsak geçişi yavaşlar. Yaşlılarda en önemli nedenler hareketsizlik ve alınan ilaçlardır. Bebekler, özellikle de hazır mamalarla beslenenler kabızlık çekebilir. Okul tuvaletlerini kullanmak istemeyen çocuklarda da kabızlık sık görülür.
3-Sebep? Kalın barsakların kasılma gücünün ve sayısının az olmasından kaynaklanabilir. Genel de kullanılan deyim “barsak tembelliği”dir. Kalın barsak duvarı dışkı içerisindeki suyu emer. Düzenli ve yeterli sıvı alımı olmadığında dışkı kuru ve sert olur. Hem geçiş hem de çıkış zorlaşır.
4-Tetikleyiciler? Yolculuk, beslenme alışkanlıklarında değişiklik, stres ya da tutma gibi geçici nedenlere bağlı olabilir. Süreğenleşen kabızlıklarda altında yatabilecek ciddi bir sağlık sorunu olasılığı göz ardı edilmemelidir. Yeterli fiziksel aktivite yapılmadığında, düzenli ve dengeli beslenilmediğinde, sıvı alımına özen gösterilmediğinde, ayrıca gebelikte ve bazı ilaçlar (Parkinson, depresyon, hipertansiyon, kalp hastalığı) nedeniyle de süreğenleşen kabızlık olabilir.
5-Hangi gıdalar? Çok katı bir kısıtlama olmamakla birlikte yağlı ve baharatlı besinleri tüketmekten kaçınılmalıdır. Ayrıca nişasta oranı yüksek olanlarla fermantasyonu artıran ve şişkinlik yapabilen lahana, mercimek, kuru fasulye gibi besinler de dikkatli tüketilmelidir.
6-Geçişi hızlandıran gıda var mı? Zengin lif içeriğine sahip olan yeşil sebzeler, salatalar, taze ya da kuru meyveler, tahıllar, tam tahıldan yapılmış ekmekler hem barsak içine su çekerek, hem de kasılmaları artırarak boşaltımı kolaylaştırır.
7-Nasıl önlenebilir? Yaklaşık 1.5-2 lt sıvı içmek, fiziksel aktiviteyi artırmak, yemek saatlerinin düzenli olmasına özen göstermek, ayaküstü atıştırmalar yerine sofra düzenine dikkat etmek, stres ile ilgili yükleri azaltmaya çalışmak, dışkıyı tutmamak önemlidir.
8-Ne gibi sorunlar çıkarabilir? Şişkinlik, gaz, ağırlık hissi, hemoroid (basur), sert ve kuru dışkı nedeniyle makatta ağrı, yırtılma ve kanama görülebilir.
9-Hangi ilaç? Laksatifler (müshil) reçetesiz de kullanılmasına rağmen dikkatli edilmezse sıkıntıları gidermediği gibi başka sorunlar da yaratabilir. Ozmotik laksatifler, barsak içeriğinin su oranını artırır. Dışkıyı yumuşatanlar daha yağlı bir içeriğe sahiptir. Uyarıcı olanlar, barsak duvarı kaslarını etkiler, su ve tuz salgısını artırır.
10-Uzun süreli laksatif kullanmak neden zararlı? Özellikle uyarıcı laksatifler uzun zaman kullanıldıklarında barsak hareketleri yavaşlar hatta durma noktasına gelir. İshal ve kabızlık arasında gidip gelen sağlıksız bir tablo oluşur. Yağlı, dışkıyı yumuşatan laksatifler uzun zaman kullanıldıklarında özellikle yağda eriyen vitaminler olmak üzere emilim sorunları yaratabilir. Yatarken alındığında refluye hatta akciğer enfeksiyonuna yol açabilir.
